Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra mạnh mẽ, nhiều HTX, nông dân trên địa bàn tỉnh Cà Mau đã chủ động đẩy mạnh quá trình chuyển đổi số và ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất nông nghiệp, tạo ra giá trị kinh tế cao.
Hoạt động trên địa bàn xã Hòa Mỹ, huyện Cái Nước, HTX Chế biến – Thương mại – Dịch vụ – Nuôi trồng thủy sản Cái Bát là một trong những đơn vị tiên phong ở Cà Mau trong việc ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất, mang lại giá trị kinh tế vượt trội cho thành viên, nông dân liên kết.
Động lực từ sản xuất hiện đại
Thành lập năm 2014 với 12 thành viên và 47 ha đất nuôi tôm, đến nay, HTX Cái Bát đã mở rộng quy mô lên 26 thành viên chính thức và 104 thành viên liên kết, quản lý tổng diện tích nuôi trồng thủy sản 178 ha.
Nhờ sản xuất theo quy trình hiện đại, HTX trở thành đơn vị đầu tiên trong cả nước đạt chứng nhận tiêu chuẩn quốc tế ASC cho nuôi tôm sú và cua biển. Tiêu chuẩn này dựa trên 4 nền tảng chính, gồm môi trường, xã hội, an sinh động vật và an toàn thực phẩm.
 |
|
Sản xuất với tư duy mới giúp nông dân, HTX ở Cà Mau nâng cao thu nhập (Ảnh: BCM) |
Bên cạnh đó, HTX còn đạt tiêu chuẩn quốc tế cho nhà xưởng sơ chế và chế biến, cùng với chứng nhận hữu cơ cho vùng nuôi. Các sản phẩm như tôm sú cấp đông, bánh phồng tôm, tôm khô, chả cá rô phi và cua biển sống của HTX đều đạt chứng nhận OCOP từ 3 đến 4 sao.
Nhờ chất lượng vượt trội, định hình thương hiệu bài bản, các sản phẩm của HTX được tiêu thụ rộng rãi tại các thành phố lớn như Cần Thơ, TP.HCM, Hà Nội, Hải Phòng…
Đặc biệt, nhờ áp dụng công nghệ cao và tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế giúp HTX tiếp cận được các thị trường khó tính như Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc và Brazil. Đây là bước tiến quan trọng, góp phần nâng cao giá trị và thương hiệu cho sản phẩm thủy sản của Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Không chỉ là trường hợp đơn lẻ, việc ứng dụng khoa học công nghệ đang được nhiều HTX tại Cà Mau đẩy mạnh. Điển hình, một số HTX trên địa bàn tỉnh đã ứng dụng phần mềm nhật ký sản xuất điện tử (FaceFarm) và phần mềm hạch toán chi phí sản xuất – kế toán (WACA) vào hoạt động quản lý.
Điển hình, các HTX Ba Khía Đầm Dơi và HTX Dịch vụ nông nghiệp thủy sản Dân Phát đã áp dụng hiệu quả các phần mềm trên, giúp nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.
Số hóa để phát triển bền vững
Các HTX trên địa bàn tỉnh Cà Mau cũng đang đẩy mạnh số hóa để nâng cao hiệu quả sản xuất. Đơn cử, nhận thấy tiềm năng từ sản vật địa phương, năm 2021, HTX Ba Khía Đầm Dơi (xã Quách Phẩm Bắc, huyện Đầm Dơi) chính thức được thành lập với mục tiêu xây dựng chuỗi giá trị sản phẩm ba khía theo hướng bền vững và hiện đại.
Tận dụng chính sách hỗ trợ phát triển nông thôn mới và chương trình OCOP, HTX đã đầu tư dây chuyền chế biến ba khía muối hiện đại, lắp đặt hệ thống đóng gói hút chân không, ứng dụng công nghệ bảo quản lạnh và kiểm soát chất lượng theo tiêu chuẩn an toàn thực phẩm.
Sản phẩm ba khía muối, ba khía rang me, ba khía tẩm sả ớt… của HTX liên tục được chuẩn hóa về bao bì, nhãn mác và đã có mặt trên nhiều kệ hàng siêu thị lớn tại Cần Thơ, TP.HCM và các tỉnh lân cận.
Điểm đột phá của HTX Ba Khía Đầm Dơi là việc chủ động kết nối với các đơn vị nghiên cứu để áp dụng tiến bộ kỹ thuật vào quy trình sản xuất. Ngoài ra, hệ thống quản lý sản xuất thông minh được áp dụng giúp theo dõi quá trình ủ muối, lên men tự nhiên và xử lý vi sinh nhằm tăng độ đồng đều và giữ trọn hương vị đặc trưng của ba khía Cà Mau. Các thành viên HTX còn được tập huấn kỹ năng vận hành thiết bị, quản lý chất lượng sản phẩm và chuyển đổi số trong tiếp thị trực tuyến.
 |
|
Các HTX, nông dân trên địa bàn tỉnh Cà Mau đang đẩy mạnh số hóa trong sản xuất (Ảnh: BCM). |
Từ khi áp dụng công nghệ vào sản xuất, thu nhập bình quân của các thành viên HTX tăng gấp 2–3 lần so với trước đây. Nếu trước kia, người dân chỉ thu được vài chục nghìn đồng mỗi ngày từ việc đánh bắt thủ công, thì nay, thành viên HTX có thể thu về 5 – 7 triệu đồng/tháng nhờ tham gia vào chuỗi giá trị sản phẩm.
Hiện nay, HTX Ba Khía Đầm Dơi đang tiếp tục mở rộng quy mô sản xuất và hướng đến mục tiêu xuất khẩu sản phẩm sang thị trường châu Á. Mô hình này được kỳ vọng sẽ là hình mẫu cho nhiều địa phương khác trong việc ứng dụng khoa học công nghệ để phát triển kinh tế hợp tác gắn với bảo tồn giá trị bản địa.
Hướng tới nông nghiệp thông minh
Có thể thấy, các HTX đang đóng góp tích cực vào quá trình chuyển đổi số, ứng dụng khoa học công nghệ trong sản xuất nông nghiệp ở Cà Mau. Trong thời gian qua, Liên minh HTX Việt Nam đã triển khai nhiều chương trình hỗ trợ thiết thực, hướng tới nâng cao năng lực quản lý và sản xuất cho các HTX, tổ hợp tác.
Điển hình, Liên minh HTX Việt Nam, phối hợp với Liên minh HTX tỉnh Cà Mau, đã tổ chức các khóa đào tạo cho hơn 6.400 lượt thành viên HTX, với tổng kinh phí hàng tỷ đồng. Các khóa học tập trung vào lĩnh vực hoạt động của HTX và chuỗi giá trị sản phẩm hàng hóa, giúp đội ngũ quản lý HTX nâng cao kỹ năng và kiến thức cần thiết.
Cùng với đó, nhằm hỗ trợ các HTX quảng bá sản phẩm và tìm kiếm đối tác kinh doanh, Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Cà Mau đã tạo điều kiện cho các HTX tham gia hội chợ, triển lãm và các hoạt động xúc tiến thương mại. Điều này đã góp phần mở rộng thị trường tiêu thụ và nâng cao giá trị sản phẩm của các HTX.
Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Cà Mau cũng đẩy mạnh công tác tư vấn, hỗ trợ các HTX về pháp lý, giúp giải quyết các vướng mắc trong quá trình hoạt động, đảm bảo quyền lợi hợp pháp của các thành viên.
Ngoài ra, các HTX cũng được hỗ trợ tiếp cận các dự án đầu tư cơ sở hạ tầng, trang thiết bị, máy móc và chuyển giao công nghệ, giúp nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, đáp ứng nhu cầu thị trường.
Điển hình, HTX Lý Văn Lâm (TP. Cà Mau) đã nhận được hỗ trợ trong việc canh tác dưa hấu theo tiêu chuẩn VietGAP trên diện tích 17ha, với năng suất bình quân 40 tấn/ha. HTX cũng được hỗ trợ đầu tư thực hiện chứng nhận, liên kết đầu ra, cung ứng sản phẩm vào các siêu thị như Co.opmart Cà Mau và Co.opmart Sài Gòn.
Những chương trình hỗ trợ của Liên minh HTX Việt Nam tại Cà Mau đã và đang mang lại hiệu quả thiết thực, góp phần nâng cao năng lực và hiệu quả hoạt động của các HTX, thúc đẩy kinh tế địa phương phát triển bền vững.
Hiệu quả của các HTX cũng là một trong những cơ sở để tỉnh Cà Mau hướng tới xây dựng nông thôn mới thông minh thông qua việc ứng dụng công nghệ số vào công tác tuyên truyền và sản xuất. Giúp các HTX, doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh đưa sản phẩm lên sàn giao dịch thương mại điện tử, nâng cao giá trị sản xuất và mở rộng thị trường tiêu thụ.
Tựu trung lại, quá trình chuyển đổi số và ứng dụng khoa học công nghệ trong sản xuất nông nghiệp tại Cà Mau đã mang lại những kết quả đáng khích lệ. Các mô hình HTX tiêu biểu như Cái Bát, Lý Văn Lâm và Ba Khía Đầm Dơi đã chứng minh hiệu quả của việc áp dụng công nghệ vào sản xuất, tạo ra giá trị kinh tế cao và góp phần phát triển nông nghiệp bền vững.
Tuy nhiên, để tiếp tục phát huy và mở rộng, cần có sự hỗ trợ đồng bộ từ các cấp chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng, nhằm đưa nông nghiệp Cà Mau tiến xa hơn trong kỷ nguyên số.
Đông Phong