Theo đạo diễn Bùi Thạc Chuyên, tình yêu trong lúc cận kề cái chế.t tạo nên chất thơ trong phim.
Mới đây, đạo diễn Bùi Thạc Chuyên và các nhà đầu tư ra mắt phiên bản đặc biệt của phim Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối, trong đó tăng thêm chiều sâu cảm xúc, các chi tiết đời thường, gần gũi. Đây là bản dựng mới hướng đến Lễ kỷ niệm 50 năm Ngày thống nhất đất nước.
Đạo diễn Bùi Thạc Chuyên cũng có cuộc trò chuyện với phóng viên Dân trí về quá trình ấp ủ, thực hiện tác phẩm cùng những quan điểm về chi tiết trong phim.
Đạo diễn Bùi Thạc Chuyên chia sẻ về phim “Địa đạo” (Ảnh: Cẩm Tiên).
“Làm phim về Củ Chi mà cẩu thả, chắp vá thì rất có lỗi”
Bùi Thạc Chuyên mất 11 năm để “Địa đạo” ra rạp. Điều gì tạo nên sự kiên trì này?
– Kiên nhẫn là chờ đợi 1-2 tiếng đồng hồ, làm sao kiên nhẫn được 10 năm? Tôi nghĩ có một sự thôi thúc nào đó rất mạnh, khiến tôi phải làm được phim này. Sự thúc giục đó không hề yếu đi mà ngày càng mạnh mẽ.
Tôi cảm nhận mình có sự giao cảm nào đó với thế hệ đi trước, những người đã hy sinh vì đất nước. Có lẽ các cô chú liệt sĩ ở Củ Chi đã thôi thúc tôi phải làm điều đó.
Thái Hòa đảm nhận vai chính phim “Địa đạo” (Ảnh: Đoàn phim cung cấp).
Chọn lát cắt về chiến tranh ở địa đạo, anh tâm đắc ra sao?
– Chiến tranh nhân dân là cuộc chiến rất đặc biệt. Về mặt điện ảnh, lát cắt này có nhân vật mạnh, có tính chất kể chuyện mạnh, đầy sức sống.
Tiếp xúc với những cô chú ở Củ Chi, tôi thấy vô cùng may mắn. Bộ đội, du kích, dân quân Củ Chi trải qua chiến tranh, sống chế.t cùng nhau. Với họ, được sống, được trở về sau chiến tranh là một đặc ân. Họ thấy mắc nợ đồng đội, họ trăn trở tại sao cùng chiến đấu, mọi người không vượt qua được còn mình lại sống?
Những câu chuyện đó có tính người, tính nhân loại, càng khám phá càng thấy thiêng liêng. Năm 2015, trong một bữa tiệc đông đúc, ồn ào, tôi bỏ quên mọi thứ xung quanh, mải mê cắm mặt vào máy tính xách tay để viết kịch bản Địa đạo vì quá say mê với câu chuyện, con người mình tiếp xúc.
Chỉ với tinh thần say mê đó, anh đã vượt qua được mọi trở ngại trong quá trình thực hiện tác phẩm?
– Khi bị thôi thúc bởi điều mình tâm huyết, tôi sẽ bất chấp mọi thử thách. Tôi cảm nhận có một niềm tin tâm linh rằng các cô chú liệt sĩ hy sinh ở Củ Chi sẽ giúp đỡ tôi hoàn thành dự án.
Kỳ lạ rằng, có 2 lần phim có khả năng thực hiện, nhưng vì một số điều kiện chi phí, quy trình, nên bị trôi qua mất. Nhưng tôi nghĩ thời điểm này là tuyệt vời nhất để Địa đạo ra mắt.
Điều gì khiến phim 2 lần lỡ hẹn?
– Khó khăn lớn nhất là tìm được nhà đầu tư sẵn sàng bỏ chi phí lớn, đồng hành cùng mình. Vì đây là phim tư nhân nên mọi thứ khá phức tạp. Nếu làm một bộ phim về Củ Chi mà làm không đến nơi đến chốn, làm chắp vá cẩu thả, thì tôi thấy có lỗi với những bậc cha ông đã hy sinh. Với Địa đạo, đã làm thì phải làm tốt nhất có thể.
Năm 2016, tôi mang kịch bản gặp nhà đầu tư nhưng họ từ chối. Họ thích dự án nhưng cổ đông không thích vì sợ không thu hồi được vốn. Không hiểu vì sao sau 8 năm, vào khoảng năm 2022, chính những người đó gọi điện lại cho tôi, đồng ý bỏ tiề.n đầu tư phim.
Tôi nghĩ họ là những người có lòng yêu nước mạnh mẽ. Tôi cũng vô cùng biết ơn vì chúng ta đang được sống trong hòa bình, một nền hòa bình đán.h đổi bằng sự hy sinh của thế hệ đi trước.
Hòa bình, chúng ta được sống, được yêu, được thoải mái tận hưởng mọi thứ. Cái giá phải trả không tự nhiên mà có, không từ trên trời rơi xuống. Đó là sinh mạng, là má.u xương của bao nhiêu người.
Hậu trường một cảnh quay (Ảnh: Facebook nhân vật).
Bùi Thạc Chuyên truyền tinh thần cho các diễn viên như thế nào?
– Có những diễn viên trẻ lần đầu đóng phim nhưng đã nhận vai rất khó. Các bạn phải hiểu được tâm lý nhân vật, nền tảng của những con người sống trong thời kỳ mà cái chế.t đe dọa, sự nguy hiểm tính mạng xuất hiện thường trực, khác với những bạn trẻ sống trong hòa bình.
Trước khi bấm máy, diễn viên tập luyện thể lực, học võ, học kỹ thuật quân sự cả tháng trời. Mỗi ngày họ chạy đi chạy lại, tập cúi người, khom lưng để các nhóm cơ có thể chịu được sức nặng cơ thể. Đó gần như là một sự hành xác về thể lực nhưng mọi người rất cố gắng.
Trong môi trường chật hẹp, thiếu dưỡng khí, tôi cũng phải yêu cầu diễn viên làm mọi thứ chậm hơn. Cử động quá nhanh đòi hỏi nhiều oxy, nếu không làm chủ được nhịp thở được rất dễ bị ngộp.
“Nhân vật Út Khờ thấy cái chế.t còn nhẹ nhàng hơn việc có thai”
“Địa đạo” được thực hiện trong điều kiện sản xuất chưa từng có. Đầu tiên là về ánh sáng, anh giải bài toán quay phim trong bóng tối thế nào?
– Thời xưa, du kích, bộ đội vượt 10km trong bom đạn để mua được một cục pin thắp sáng đèn pin. Trong hầm tối, họ thắp sáng dè dặt, bật đèn lên rồi tắt ngay để tiết kiệm điện. Có lúc, họ thắp đèn cầy, đèn dầu lạc. Do đó, khi bắt tay làm, tôi không biết mình sẽ chiếu sáng bằng cái gì trong địa đạo. Nếu chiếu sáng bằng thiết bị bình thường thì ánh sáng rất giả.
Khi dùng đèn dầu lạc, ánh sáng cũng không đủ để thông tin hiển thị rõ nét trên máy quay. Nên chúng tôi phải tìm một máy quay có kỹ thuật hình ảnh tốt, dễ dàng tháo lắp, thuận tiện cho việc cầm tay, cúi gập người để quay hình trong địa đạo.
Đoàn phim vượt qua nhiều khó khăn khi ghi hình trong bóng tối, không gian hẹp (Ảnh: Đoàn phim cung cấp).
Quá trình mô phỏng địa đạo trong lòng đất có gì đáng nhớ?
– Làm địa đạo mô phỏng rất khó, ê-kíp phải thử đi thử lại với rất nhiều chất liệu và cách thức. Chúng tôi nghĩ rằng sẽ làm những đường hầm ghép lại với nhau, làm sao để mở được 2 bên cho ê-kíp vào quay.
Nhưng nghĩ là một chuyện, hiện thực hóa ý tưởng là chuyện khác. Ban đầu, mỗi lần tháo lắp đoạn đường hầm là phải dùng cưa để tách rời, mất ít nhất 45 phút. Khi ghép lại, ê-kíp phải xử lý lại bề mặt cho đúng tạo hình gập ghềnh của địa đạo, lại tốn thêm 45 phút. Đúng là cơn ác mộng của sản xuất.
Tổ quay phim làm thế nào để chinh phục không gian chật hẹp trong hầm?
– Khi di chuyển trong hầm, người quay phim phải cúi gập, cầm máy quay phía trước. Chúng tôi từng chế một dụng cụ hỗ trợ khớp cho quay phim, hoặc chế một cái móc treo máy ra phía trước, nhưng đều không dùng được.
Đây là bài toán khó về kỹ thuật. Không có cách nào khác, tổ quay phim đành phải tập luyện, tăng cường thể lực để quen với việc di chuyển, mang vác máy quay và ghi hình trong địa đạo.
Nhân vật Tư Đạp ( Quang Tuấn) và Ba Hương ( Hồ Thu Anh) (Ảnh: Đoàn phim cung cấp).
Quan điểm của Bùi Thạc Chuyên về tình yêu trong thời chiến?
– Qua những câu chuyện tôi được nghe kể, tôi hiểu rằng tình yêu thời chiến tranh vô cùng thiêng liêng, quý giá. Một cô gái có thể đạp xe tới 70km chỉ để đưa cho chàng trai tờ báo rồi đạp xe trở về, đi quãng đường dài giữa cảnh pháo bắ.n, bom thả.
Do đó, để miêu tả cảnh Tư Đạp tặng quà cho Ba Hương, rất phức tạp. Ngày xưa, nam nữ chỉ nhìn nhau một giây thôi là hạnh phúc cả 3 tuần sau đó. Tôi muốn các bạn trẻ hiểu tình yêu là như vậy: Họ yêu nhau nhưng họ không nói, họ giữ kín trong lòng.
Thời bấy giờ, tội hủ hóa cũng rất nghiêm trọng. Trong Địa đạo có nhân vật Út Khờ mang bầu, cô ấy cảm thấy cái chế.t còn nhẹ nhàng hơn việc có thai. Khi ngộp trong nước cô ấy cất tiếng hát, nét mặt vui mừng. Nhiều người trẻ không hiểu vì sao nhân vật lại hành động như vậy, nhưng đó là điều bình thường.
Chiến tranh không chỉ mang đến cái chế.t mà còn mang lại cho con người nhiều thứ khiến họ phải chấp nhận.
Anh có dụng ý gì khi đưa cảnh ân ái giữa Tư Đạp và Ba Hương vào cuối phim?
– Sức sống của con người, đặc biệt là ở Việt Nam, nơi đối mặt với bom đạn, vô cùng lớn. Càng đè nén bao nhiêu thì lại càng mạnh mẽ bấy nhiêu. Khi bom B52 rải thảm, nếu trúng bom không thể nào tránh khỏi cái chế.t. Ở hoàn cảnh đó họ không còn giữ ý, họ khao khát vươn lên, khao khát sống và yêu nhau.
Tình yêu được kiềm chế từ đầu đến cuối, bung ra trong lúc cận kề cái chế.t. Đó là lý do tôi đưa cảnh là.m tìn.h trong trận thả bom. Tôi thích chất thơ và dụng ý này.
Cảm ơn đạo diễn vì những chia sẻ!
Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối lấy bối cảnh năm 1967 khi chiến tranh Việt Nam đang diễn ra khốc liệt.
Tại Củ Chi, đội du kích 21 người tại căn cứ Bình An Đông do Bảy Theo (Thái Hòa) chỉ huy có nhiệm vụ bảo vệ một nhóm thông tin tình báo ẩn náu dưới lòng đất. Họ trở thành mục tiêu tìm và diệt của quân đội Mỹ.
Tác phẩm kể về tình đồng đội, tình yêu và khát khao sống của những người lính, nhưng trên hết vẫn là tinh thần hy sinh vì Tổ quốc.
Sau hơn 20 ngày công chiếu, đến 27/4, phim Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối thu về 160 tỷ đồng, trở thành phim chiến tranh do Việt Nam sản xuất đạt doanh thu cao nhất trong lịch sử màn ảnh Việt.
Bùi Thạc Chuyên: ‘Địa đạo’ bị dán nhãn 16+ không phải do cản.h nón.g!
“Địa đạo” – tác phẩm tâm huyết 11 năm của đạo diễn Bùi Thạc Chuyên trở thành điểm sáng của điện ảnh Việt. Phim nhận sự chú ý, khen ngợi lẫn tranh luận từ giới chuyên môn và khán giả nhiều thế hệ.
Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối tạo nên cơn sốt những ngày qua. Tác phẩm không chỉ ghi dấu ấn về yếu tố nghệ thuật mà còn đạt thành tích bất ngờ về doanh thu tính đến hết ngày 15/4 là trên 130 tỷ, theo Box Office Vietnam.
Trong phim, Bùi Thạc Chuyên kể lại cuộc chiến với góc nhìn trung lập. Anh không “tô hồng” phe ta, cũng không hạ thấp quân địch.
Mọi tình huống trong phim, từ cảnh sinh hoạt của lực lượng du kích trong hầm, các trận càn ác liệt, đến phân đoạn hy sinh được khai thác khách quan, chừng mực.
Đạo diễn Bùi Thạc Chuyên.
Tôi làm “Địa đạo” không phải để kiế.m tiề.n
Trước nay, Bùi Thạc Chuyên chỉ làm phim nghệ thuật, nằm ngoài cuộc chiến doanh thu phòng vé. Đây là thành tích không dễ dàng đạt được, đặc biệt với một tác phẩm đề tài chiến tranh – lịch sử vốn là “ngõ hẹp” trong việc kéo khán giả ra rạp lâu nay.
Chia sẻ với VietNamNet, Bùi Thạc Chuyên bày tỏ niềm vui, bất ngờ vì không nghĩ tác phẩm mình tâm huyết, đặt kỳ vọng được khán giả đón nhận.
Anh và cộng sự quan niệm làm Địa đạo không phải để kiế.m tiề.n hay gặt hái danh hiệu, giả.i thưởn.g.
Tuy nhiên, thành công doanh thu là sự cổ vũ cho nhà đầu tư có thêm niềm tin dấn thân vào các dự án lịch sử trong tương lai.
“Không ai biết được cột mốc doanh thu cuối cùng, kể cả nhà làm phim giỏi nhất vì đó là câu chuyện của khán giả. Tôi chỉ mong phim được càng nhiều người xem càng tốt, còn tới đâu là ý Trời”, anh nói.
Dàn diễn viên phim “Địa đạo”.
Đạo diễn 54 tuổ.i hạnh phúc khi ngoài thế hệ trung niên, rất đông người xem thuộc lứa Gen Z. Họ tích cực ra rạp, sau đó về bàn luận sôi nổi trên diễn đàn mạng xã hội.
Với anh, đó là thành công của ê-kíp, bởi giá trị lớn nhất của 1 tác phẩm phụ thuộc vào ánh mắt của khán giả sau khi thưởng thức phim.
Trên phim trường, Bùi Thạc Chuyên nỗ lực khắc họa từng tình huống, tâm lý nhân vật. Thế nhưng anh không dẫn dắt người xem, bắt họ phải nghĩ theo mình.
Sau ngày phim công chiếu, anh trở về nhà, đọc từng bình luận. Đạo diễn quan niệm tác phẩm một khi ra rạp đã thuộc về công chúng nên họ có quyền nhận xét. Phần mình, anh giữ tâm thế thoải mái đón nhận khen chê.
“Nếu hỏi hài lòng chưa thì không bao giờ, song tôi đã cố gắng tốt nhất có thể. Đóng góp của khán giả khá hay, giúp tôi có cái nhìn khách quan. Tôi đã đắm chìm vào đó rất lâu nên không đủ độ lùi cần thiết”, anh giãi bày.
“Cản.h nón.g” có thực sự cần thiết?
Địa đạo dán nhãn T16 (phim được phép phổ biến đến người xem từ đủ 16 tuổ.i trở lên). Nhiều ý kiến cho rằng phim nên mở rộng đối tượng khán giả, để thỏa nhu cầu tiếp cận lịch sử của thế hệ trẻ.
Diễn viên Ngọc Lan cũng bày tỏ tiếc nuối khi không thể dẫn con trai ra rạp do giới hạn độ tuổ.i.
Nhân vật Bảy Theo của Thái Hòa được đán.h giá cao.
Bùi Thạc Chuyên lý giải việc phân loại nhãn dán T16 phụ thuộc vào Hội đồng thẩm định, phân loại phim.
“Tôi nghĩ phim dán nhãn 16 không phải do cản.h nón.g. Phân đoạn đó tế nhị kín đáo thôi, không quá khiê.u gợ.i. Có lẽ lý do chính là bạo lực, đạn bắ.n, giế.t chóc kinh khủng, đây là điều không thể sửa được”, anh phân tích.
Bản dựng đầu tiên của tác phẩm vốn dài 3 tiếng rưỡi. Khi ra rạp, phim cắt khá nhiều, chỉ còn khoảng 2 tiếng 8 phút. Đạo diễn tiếc vì không có đủ thời lượng để làm cấu trúc phim tốt hơn.
Do giới hạn, Bùi Thạc Chuyên buộc phải lược phân đoạn, như cảnh nhân vật Bảy Theo của Thái Hòa thể hiện tinh thần vì đồng đội; Hay phân đoạn nghệ sĩ Mai Thế Hiệp đóng xá.c chế.t trôi sông 2 ngày bị bỏ phút cuối…
Sắp tới, anh có kế hoạch ra mắt bản Director’s cut (Bản dựng của đạo diễn – PV). Đây là phiên bản bộ phim gần với tầm nhìn của đạo diễn nhất, được anh cắt dựng, thêm thắt, sắp xếp lại phân cảnh… giúp người xem cảm nhận điều mới mẻ hơn.
Bùi Thạc Chuyên cân nhắc kỹ lưỡng trước khi đưa cản.h nón.g vào phim như “Địa đạo”.
Mặt khác, “cản.h nón.g” của các nhân vật ở giữa và cuối phim gây chú ý. Yếu tố này được đán.h giá táo bạo. Một số khán giả đặt câu hỏi: Liệu việc sử dụng “chi tiết 18 ” có thực sự cần thiết?
Bùi Thạc Chuyên cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định đưa tình huống này vào phim. Qua cản.h nón.g, anh muốn khắc họa tình yêu, nỗi khát khao giữa các chàng trai cô gái trong cảnh bom đạn khói lửa.
Dù kiên cường, dũng cảm đến mấy, họ cũng là con người bằng xương bằng thịt với nhu cầu, cảm xúc rất đời thường. Bùi Thạc Chuyên hy vọng khán giả hiểu được dụng ý của anh trước phân đoạn này.
Trailer phim “Địa đạo” của đạo diễn Bùi Thạc Chuyên
Nguồn: https://vietgiaitri.com/dao-dien-bui-thac-chuyen-toi-dua-canh-nong-vao-doan-tha-bom-la-co-dung-y-20250427i7429178/?campid=cWNfZmFjZWJvb2t8Y3BjfFZHVDAwMS1MaW5rXzIwMjUwNDI3fDEzOjM0OjM1