Trong vài giờ, mưa đã trút xuống một số tỉnh miền Bắc với cường suất khủng, lên đến 200mm. Dự báo từ ngày 22 đến 25/5, khu vực này tiếp tục đón một đợt mưa lớn diện rộng, với lượng mưa có thể lên tới mức khủng 350mm.
Sáng 19/5, ông Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, cho biết từ đầu tháng 5 đến nay, dù chưa bước vào giai đoạn cao điểm của mùa mưa lũ ở Bắc Bộ, nhưng đã xuất hiện nhiều hình thái thời tiết nguy hiểm như mưa dông, lốc, sét, mưa đá.
Một số nơi đã ghi nhận các đợt mưa lớn, dông cục bộ với lượng mưa phổ biến từ 100–200 mm, có nơi vượt ngưỡng 300 mm.
Đêm 17/5 là một ví dụ điển hình. Chỉ trong 3–4 giờ, nhiều khu vực đã ghi nhận lượng mưa rất lớn, như: Yến Dương (Bắc Kạn) 195 mm (trong 4 giờ), Na Hang (Tuyên Quang) 198 mm (trong 3 giờ), Dân Tiến (Thái Nguyên) 192 mm (trong 3 giờ), Quảng Yên (Quảng Ninh) 150 mm (trong 3 giờ), Tân Lập (Hà Giang) 132 mm (trong 4 giờ)…
Đợt mưa này gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng tại tỉnh Bắc Kạn. Theo báo cáo nhanh của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh, đến 9h sáng 18/5, mưa lớn tập trung tại các huyện Ba Bể, Pác Nặm, Chợ Đồn đã gây ra sạt lở đất nghiêm trọng, khiến 4 người tử vong, 1 người bị thương. Nhiều nhà dân cũng bị ngập, sạt lở, cuốn trôi hoặc hư hỏng nặng.
Miền Bắc mưa liên tiếp dù mới đầu mùa.
Theo dự báo, tổng lượng mưa trong tháng 5/2025 có thể cao hơn trung bình nhiều năm từ 10–30%. Tuy nhiên, ông Khiêm nhận định mức này vẫn chưa đáng kể so với tháng 5/2024 – khi lượng mưa cao hơn trung bình 30–60%.
“Điều đáng chú ý là sự xuất hiện của các trận mưa có cường suất lớn trong thời gian ngắn – hiện tượng đã thường xuyên xảy ra trong những năm gần đây,” ông Khiêm lý giải.
Trong những ngày tới, hiện tượng mưa dông tiếp tục xuất hiện, chủ yếu vào chiều tối và đêm.
Ông Khiêm dự báo khoảng ngày 22–25/5, Bắc Bộ và Thanh Hóa có khả năng xảy ra một đợt mưa lớn diện rộng mới. Lượng mưa phổ biến từ 100–250 mm; đáng chú ý, một số nơi ở Bắc Bộ có thể ghi nhận lượng mưa vượt 350 mm. Chuyên gia cảnh báo nguy cơ cao xảy ra mưa cục bộ với cường suất rất lớn – trên 100 mm chỉ trong 3 giờ.
Tây Nguyên và Nam Bộ đã bước vào mùa mưa, nên các đợt mưa dông vào chiều tối và đêm cũng sẽ xảy ra thường xuyên hơn.
Để chủ động ứng phó với thiên tai, Cục Khí tượng Thủy văn (Bộ Tài nguyên và Môi trường) đã ban hành văn bản cảnh báo nguy cơ thiên tai, gửi đến các bộ, ngành và địa phương – đặc biệt trong giai đoạn từ nay đến cuối tháng 5. Theo ông Khiêm, cần đặc biệt lưu ý ba điểm sau:
Thứ nhất, hiện tượng cực đoan trong giai đoạn chuyển mùa: mưa giông mạnh có thể xuất hiện kèm theo lốc xoáy, sét và mưa đá, gió giật mạnh. Không chỉ xảy ra ở Bắc Bộ mà cả Tây Nguyên và Nam Bộ.
Thứ hai, nguy cơ lũ quét, sạt lở đất cao: Đặc biệt ở các tỉnh miền núi phía Bắc như Bắc Kạn, Lào Cai, Lai Châu, Yên Bái, Hà Giang, Tuyên Quang… Sau đợt mưa lớn vừa qua, đất đá đã bão hòa nước, nguy cơ trượt lở cao. Người dân cần chủ động phòng tránh để giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản.
Thứ ba, nguy cơ lũ trên các sông: Từ ngày 22 đến 25/5, trên thượng nguồn sông Thao, sông Lô và một số sông nhỏ ở Bắc Bộ, Thanh Hóa có thể xuất hiện một đợt lũ với biên độ lũ lên phổ biến từ 2–5 m.
Ngoài ra, mưa cường suất lớn xuất hiện ngày càng thường xuyên có thể gây ngập úng ở các vùng trũng thấp, khu đô thị, khu công nghiệp…
HL (SHTT)