Trong bối cảnh tỷ lệ sinh sụt giảm nghiêm trọng tại nhiều quốc gia châu Á, một nghiên cứu mới chỉ ra rằng các chính sách khuyến khích nam giới tham gia chăm sóc con cái có thể đóng vai trò then chốt trong việc đảo ngược xu hướng già hóa dân số.
Chăm con không chỉ là việc của phụ nữ
Tại Trung Quốc và nhiều nước Đông Á, truyền thống lâu đời vẫn gắn vai trò chăm sóc gia đình, đặc biệt là con cái, với phụ nữ. Tuy nhiên, sự thay đổi nhanh chóng về cấu trúc xã hội và vai trò giới đang đặt ra yêu cầu phải điều chỉnh chính sách để thích ứng.
Nghiên cứu do nhóm chuyên gia từ Đại học Phúc Đán (Fudan University) và Đại học Hong Kong thực hiện đã phân tích dữ liệu từ 23 quốc gia, cho thấy những chương trình hỗ trợ tài chính và thời gian cho đàn ông khi tham gia nuôi dạy con có thể tạo ra ảnh hưởng tích cực lâu dài hơn nhiều so với việc chỉ tập trung hỗ trợ phụ nữ.
Ảnh: Internet
“Việc trợ cấp cho cha mẹ là nam giới không chỉ thúc đẩy bình đẳng giới trong gia đình, mà còn góp phần định hình lại chuẩn mực xã hội về vai trò của đàn ông trong việc chăm sóc con cái”, nhóm tác giả nhấn mạnh.
Chuyển đổi văn hóa – chìa khóa cho chính sách hiệu quả
Các nhà nghiên cứu nhận định, các chính sách nhấn mạnh vào việc chia sẻ trách nhiệm gia đình giữa vợ và chồng có khả năng tạo ra sự chuyển biến văn hóa bền vững hơn. Trái ngược lại, những chương trình chỉ ưu tiên phụ nữ hoặc giữ nguyên vai trò truyền thống lại có thể phản tác dụng, khiến gánh nặng sinh con càng lớn đối với phái nữ.
Một trong những chỉ số quan trọng được nhóm nghiên cứu nhấn mạnh là “tỷ lệ sinh mong muốn” – tức số con mà một phụ nữ thực sự muốn sinh trong điều kiện xã hội hiện tại. Việc tăng cường hỗ trợ cho người cha có tác động tích cực đến yếu tố này, khi phụ nữ cảm thấy không bị đơn độc trong hành trình làm mẹ.
Tỷ lệ sinh tại Trung Quốc tiếp tục chạm đáy
Bối cảnh nghiên cứu trở nên đặc biệt đáng chú ý khi Trung Quốc – nền kinh tế lớn thứ hai thế giới – đang phải đối mặt với cuộc khủng hoảng dân số nghiêm trọng. Năm 2024 đánh dấu năm thứ ba liên tiếp dân số nước này giảm. Ước tính tỷ lệ sinh hiện tại chỉ còn khoảng 1,1 con trên một phụ nữ, thấp hơn rất nhiều so với mức 2,1 con cần thiết để duy trì dân số ổn định.
Ảnh: Internet
Tình trạng dân số già hóa nhanh và lực lượng lao động suy giảm đang đè nặng lên hệ thống an sinh xã hội, đặt ra thách thức to lớn cho tham vọng vươn lên nhóm quốc gia có thu nhập cao của Trung Quốc.
Đáng lo ngại hơn, Trung Quốc đang bước vào giai đoạn “già trước khi giàu”, tức đối mặt với khủng hoảng dân số khi thu nhập bình quân đầu người còn chưa đạt đến mức cao, khiến khả năng tăng trưởng trong dài hạn bị đe dọa.
Một số địa phương đã bắt đầu hành động
Trong bối cảnh đó, một số tỉnh, thành phố tại Trung Quốc đã bắt đầu thử nghiệm chính sách chia sẻ trách nhiệm nuôi con. Tại tỉnh Tứ Xuyên, chính quyền đề xuất mở rộng thời gian nghỉ phép cho người cha từ 20 lên 30 ngày, trong khi thời gian nghỉ thai sản của người mẹ cũng được điều chỉnh từ 90 lên 150 ngày tùy theo số con. Ngoài ra, các cặp đôi khi kết hôn sẽ được nghỉ từ 5 đến 20 ngày, kèm thêm thời gian nếu có kiểm tra sức khỏe tiền hôn nhân.
Tuy vậy, theo các chuyên gia, các chính sách này vẫn ở mức thí điểm, tác động trên toàn quốc còn chưa rõ ràng. Mặc dù một số biện pháp như tiền thưởng sinh con, hỗ trợ tài chính hay nghỉ phép dài ngày cho thấy hiệu quả ở từng địa phương, nhưng chưa đủ để thay đổi xu hướng chung.
Ngành dịch vụ và khuôn mẫu giới ảnh hưởng tỷ lệ sinh
Một phát hiện quan trọng khác của nghiên cứu là sự phát triển của ngành dịch vụ có liên quan đến mức giảm sinh. Cụ thể, tăng trưởng 1% trong ngành dịch vụ có thể khiến tỷ lệ sinh giảm 0,1 con trên mỗi phụ nữ. Tác động này đặc biệt mạnh ở các xã hội mà định kiến giới còn sâu sắc – lên tới 50% so với những nơi có khuôn mẫu giới linh hoạt hơn.
Ảnh: Internet
Điều này đặt ra yêu cầu rằng các chính sách dân số cần phải kết hợp nhiều yếu tố, từ khuyến khích nam giới tham gia việc nhà, cải thiện chính sách lao động, đến thay đổi tư duy xã hội về vai trò giới trong gia đình.
Chuyển hướng chính sách – bước đi bắt buộc
Khủng hoảng dân số không còn là nguy cơ xa vời mà là thực tế cấp bách. Việc tập trung cải thiện vai trò của người cha trong việc nuôi con không chỉ mang lại lợi ích trước mắt, mà còn góp phần xây dựng một xã hội cân bằng, hỗ trợ phụ nữ phát triển sự nghiệp và khuyến khích các cặp đôi mạnh dạn sinh con.
Ảnh: Internet
Chuyển đổi văn hóa, cải thiện bình đẳng giới và thay đổi chính sách theo hướng toàn diện hơn là hướng đi được đánh giá có khả năng tạo ra sự khác biệt thật sự trong cuộc chiến chống lại sự suy giảm dân số.
Theo VnExpress
Nguồn: https://www.webtretho.com/f/chuyen-hon-nhan-gia-dinh/tro-cap-cho-dan-ong-cham-con-giai-phap-moi-de-ngan-chan-khung-hoang-dan-so